Historie

WISA historie

WISA levert sinds 1865 kwaliteit en innovatie in sanitair. Met een rijke historie in sanitaire spoeltechniek voeren we tegenwoordig een compleet assortiment met onder andere spoelsystemen en toebehoren, keramiek, toiletzittingen en een wellness programma. Vanuit onze verkoopkantoren in Nederland, Duitsland en een separate exportafdeling leveren we wereldwijd kwaliteit en innovatie in sanitaire producten.

Vanwege het 150-jarig bestaan hebben we, met het beschikbare materiaal, het WISA DNA in beeld proberen te brengen.

1865

Hoe het begon

Op 23 maart 1840 werd in Rotterdam Wolf Joseph Stokvis geboren. In 1865 richtte hij Metaalwarenfabriek W.J. Stokvis op in Arnhem. Het latere WISA.

Stokvis was een krachtig leider en een harde werker. Een ondernemer in hart en nieren. Op 84-jarige leeftijd was hij nog dagelijks aan het werk als directielid.

Metaalfabriek W.J. Stokvis

Stokvis legde met de oprichting van de metaalwarenfabriek het fundament voor een bedrijf dat een actieve rol zou gaan spelen in de waterhuishouding in West-Europa.

De zaken verliepen voorspoedig en in 1873 werd het eerste pand aan de Oude Kraan te Arnhem aangekocht. Daarna volgden nog vele uitbreidingen.

De meest uiteenlopende producten

De Metaalfabriek ontwikkelde en produceerde vanaf het begin verschillende producten, uiteenlopend van kranen en lampen tot gashaarden. Later werd de ontwikkeling en productie meer gericht op producten voor de waterhuishouding, het merendeel naar ontwerp van zoon Philip.

Wat waterhuishouding en automobielen gemeen hebben

W.J. Stokvis natuurlijk. Naast de handel in sanitaire producten, gashaarden en verlichtingsarmaturen, vervulde de Metaalwarenfabriek een grote rol in de beginjaren van de Nederlandse automobielhandel. W.J. Stokvis was een bekend importeur van personenauto’s, met een landelijk netwerk van agenten. De firma beheerde onder andere het dealerschap van de merken Daimler, Panhard, Levassor, Dion Voiturettes en Clément-Bayard. Naast auto’s, werd er ook gehandeld in autobanden en aanverwante onderdelen en rijwielen, bijvoorbeeld van de merken Centaur, Humber en Swift.

DE GROTE STOFFELS ONTWERPT VOOR WISA

In 1906 haalde Stokvis sierkunstenaar J.C. Stoffels als vaste ontwerper in huis. Tot 1936 zou hij naast modern vormgegeven elektrische verlichting, in de stijl van de meubelwerkplaatsen

’t Binnenhuis en Amstelhoek, ook koperen en messing artikelen in historiserende stijlen ontwerpen. Daaronder de serie ‘Oud Hollandsche lampen’ uit 1910. Verder richtte Stoffels stands in voor het bedrijf op nationale en internationale tentoonstellingen en was hij ontwerper voor reclamedrukwerk, zoals advertenties, folders en catalogi. Werk van Stoffels is tot op heden nog terug te vinden in vele nationale musea. Zijn aandacht voor de combinatie van vorm en functie werd geroemd.

Stokvis begon ook met de productie van stalen meubelen naar ontwerp van Stoffels en vanaf 1934 werden de zogenaamde ‘WISA Stahlrohrmöbel’ geproduceerd.

TROTS OP KONINKLIJK PREDICAAT

Op dinsdag 23 april 1912 vereerden H.M. Koningin Wilhelmina en Z.K.H. Prins Hendrik Arnhem met een officieel bezoek. Het koninklijk paar maakte een rijtoer door de arbeiderswijk Klarendal, bracht een bezoek aan het kinderziekenhuis, de Groote Kerk en de WISA fabriek.

Na het officiële bezoek werd het predicaat “Koninklijke” verleend. Er verscheen een hofbericht in diverse landelijke dagbladen om dit heugelijke feit bekend te maken. Zestien jaar later, op 24.augustus 1928, ontving Philip Stokvis, oudste directeur der N.V. W.J. Stokvis bovendien een Koninklijke onderscheiding. Zowel het koninklijke predicaat als de onderscheiding waren, letterlijk en figuurlijk, een kroon op het vooruitstrevende werk dat WISA deed.

Keizersgracht

Al vanaf 1912 waren niet alleen in de verschillende belangrijkste steden in Nederland, maar ook daarbuiten, vertegenwoordigers en agenten voor de firma actief, die naast de verkoopactiviteiten ook een voorraadhoudende functie hadden. De Metaalwarenfabriek had vijf vestigingen in Arnhem, en daarnaast vestigingen in Amsterdam, Den Haag, Groningen, Rotterdam, Nijmegen, Brussel, Londen, Parijs, Surabaya, Semarang en Jakarta. WISA mocht zich toen al met recht een wereldspeler noemen!

1915

GOUDEN JUBILEUM BEZEGELT HET SUCCES VAN WISA

Op 1 januari 1915 bestond WISA alweer 50 jaar. Een periode waarin WISA floreerde en zich met trots een belangrijke Nederlandse producent en werkgever mocht noemen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) draaide de machinefabriek op volle toeren.

Ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan werd op 3 januari 1915 in het hoofdgebouw aan de Oude Kraan in Arnhem een druk bezochte receptie gehouden. Onder andere de burgemeester van Arnhem, mr. baron Van Heemstra en baronesse Van Heemstra waren aanwezig.

1918

MARKETING AVANT LA LETTRE

Al lang voordat het voor grotere bedrijven gemeengoed werd om reclamebureaus in te schakelen, zag Stokvis het belang van een onderscheidende positionering. Cornelis Stoffels zorgde ervoor met zijn ontwerpen dat niemand om de firma Stokvis heen kon. En dat werkte.

Op internationale beurzen schitterde Stokvis met voor die tijd unieke en originele beursstands, schitterend reclamedrukwerk en intrigerende advertenties.

< In de stand op de RAI van 1924 werden de Panhard en Levassor tentoongesteld.

Agentschappen

De heer Van der Voort, toenmalig directeur van WISA, organiseerde jaarlijkse tentoonstellingen om de verschillende artikelen van WISA te laten zien. Men kon zich vergapen aan de prachtige koperen lampen, Nederlandse stijlornamenten naar modellen zoals die voorkomen op schilderijen van Jan van Eyck, Gerard ter Borch, Frans van Mieris, Gabriël Metsu en vooral van de schilder-smid Quinten Massijs. Foto’s van deze schilderijen lieten zien hoe getrouw deze lampen waren nagemaakt. Ook onder de Franse lampen waren fraaie modellen. Uiteraard waren er ook op het gebied van wastafels en sanitaire artikelen de nieuwste snufjes aanwezig.

Naast tentoonstellingen gaf Philip Stokvis lezingen. In 1925 gaf hij bijvoorbeeld een lezing met lichtbeelden in het Heeren-logement over “Kunstlicht in de kunst”. Ook gaf hij een voordracht over de geschiedenis van de lamp in het Kunstkring-gebouw. Zo bouwde hij op unieke wijze aan de vernieuwende reputatie van WISA.

De toonkamers van meubelfabrieken in Nederland werden gebruikt om een speciale collectie verlichtingsornamenten te exposeren. Er ontstond een samenwerking met de firma J.A. Huizinga, zodat men WISA producten in een passend interieur kon bekijken. Een zeer vooruitstrevend initiatief in die tijd! De toonzalen van Huizinga speelde een belangrijke rol in het verspreiden van de Nieuwe Kunst en het promoten van moderne vormgeving in Nederland. Huizinga trok daartoe jonge ontwerpers aan. Huizinga en WISA vulden elkaar hierin perfect aan.

1927

KONINKLIJK OVER DE GRENS

Philip Stokvis zorgde er persoonlijk voor dat de goede naam van de firma wereldwijd werd gevestigd. Hij vertrok bijvoorbeeld met het motorschip ‘Marnix van St. Aldegonde’ naar Nederlands-Indië, als lid van een Nederlandse delegatie, om daar de banden met de plaatselijke vakbeweging aan te halen. Het koninklijke predicaat speelde hierbij een enorm belangrijke rol. Iedereen was dan ook zeer verheugd toen H.M. de Koningin in 1927 ook de Nederlandsch-Indische Afdeling te Surabaya vergunning verleende tot het voeren van het predicaat “Koninklijke”.

En het waren niet de minsten, de internationale klanten van WISA. Verschillende Europese vorsten plaatsten bestellingen bij WISA. Zo leverde WISA een aantal bronzen elektrische kronen aan het Keizerlijk Paleis in Wenen. En Wenen was men ook op de hoogte van de goede naam van het Hollandse fabricaat. WISA kreeg de opdracht voor het vervaardigen van elektrische kronen voor het Paleis der Koningin in Sinaia, waar Carmen Sylva het grootste gedeelte van het jaar doorbracht.

< Roemeense Koninklijke Bibliotheek voorzien van elektrische kronen

1940-1945

TWEEDE WERELDOORLOG

Tijdens de Tweede Wereldoorlog draaiden onze fabrieken gewoon door. Ondanks de nodige opdrachten, daalde de nettowinst van de firma als gevolg van een dalende omzet en stijgende kosten.

De fabriek aan de oude kraan in Arnhem werd door het oorlogsgeweld flink beschadigd, maar draaide na de oorlog nog jaren op deze plek verder.

1945

LEVENDE LEGENDE WORDT 80

Toen W.J. Stokvis tachtig werd, vierde hij dat groots. Hij schonk het kantoorpersoneel een premievrij ouderdoms- en weduwen- en wezenpensioen, een gratificatie en de werklieden ontvingen een week extra salaris. Overigens was de oprichter van WISA op zijn tachtigste nog geenszins van plan om zijn werk neer te leggen. Hij was nog steeds in functie! Dat tekende zijn toewijding en doorzettingsvermogen. Eigenschappen die vandaag de dag ook nog hoog in het vaandel staan bij WISA.

1950

HELDHAFTIGE DIRECTEUR

In 1950 werd de heer Den Ouden directeur van WISA. Hij werd uiteindelijk de oudste drager van de militaire Willemsorde, de hoogste militaire onderscheiding. In 1942, toen hij een twintiger was verdedigde hij als luitenant-vlieger de toenmalige kolonie Nederlands-Indië tegen het binnenvallende Japan. Zijn heldhaftige optreden in deze periode leverde hem de onderscheiding op.

< De heer Den Ouden als oudste drager van de Militaire Willems-orde

DE VIJFTIGER JAREN VAN METAAL- NAAR KUNSTSTOFSPECIALIST

In het begin van de jaren vijftig namen het belang en de toepassing van kunststoffen snel toe. Traditionele materialen als ijzer, lood en messing maakten bij het vervaardigen van waterleidingproducten en -onderdelen voor sanitaire installaties in toenemende mate plaats voor moderne kunststof.

De heer Den Ouden, de toenmalige directeur, was innovatief en speelde alert in op deze verandering. Hij introduceerde kunststoffen, waardoor WISA uitgroeide tot specialist in professioneel-technische kunststofproducten voor industriële en huishoudelijke toepassingen.

1955

1+1=3

In 1955 besloten Bolte & Gorter N.V. uit Groningen, N.V. IJzerhandel Gebr. Van Campen uit Nijmegen en W.J. Stokvis Koninklijke Fabriek van Metaalwerken N.V. uit Arnhem de krachten te bundelen. Gezamenlijk richtten zij de onderneming Vihamij op, wat staat voor Verenigde Industrie en Handelsmaatschappij, waarvan de aandelen werden uitgegeven tegen inbreng van de aandelen uit de drie vennootschappen..

1957

ARNHEMS IMPERIUM VERDER UITGEBREID

In 1957 werd de eerste steen gelegd van het huidige WISA kantoor en fabrieksgebouw aan de Driepoortenweg 5. In 1962 verleende de gemeente Arnhem een bouwvergunning voor verdere uitbreiding van de fabriek. Op meerdere locaties in Arnhem had WISA grond en opstallen: Rijnkade, Oude Kraan, Vijfzinnenstraat, Vossenstraat en de Driepoortenweg.

VAN FABRIEK NAAR POPPODIUM

Een voormalige WISA fabriek werd eind jaren zestig omgetoverd tot De Stokvishal; een poppodium en jongerencentrum, dat tot 1983 bestond. In de Stokvishal speelden nationaal bekende bands, waaronder Herman Brood, Normaal, Doe Maar en Golden Earring. Maar ook grote internationale namen zoals U2, Sex Pistols, UB40, Iggy Pop, Madness, The Clash, Blondie, Motorhead, Simple Minds en vele anderen.

1983

W.J.S.A WORDT WISA

Al heel vroeg koos men ervoor om de initialen van de oprichter en naamgever van het bedrijf, W.J.S.A. te veranderen in WISA. Vanaf dat moment was het handelsmerk WISA ook de bedrijfsnaam. In de loop der jaren werd het beeldmerk steeds aangepast aan de tijd. De ontwerpers van het laatste logo hebben de koninklijke W op een moderne manier binnen het ontwerp gehandhaafd.

2010

Terug in Nederlandse handen

Een bedrijf met zo’n rijke historie en oer-Hollandse wortels, hoort thuis in Nederland. Na jaren van overnames en fusies met binnen- en buitenlandse partijen is WISA sinds juni 2010 weer zelfstandig en in Nederlandse handen is. Daar ging het nodige aan vooraf:

1968 Fusie WISA en Simmonds Precision in Brummen.

Als gevolg van de wereldwijde crisis, die de export en daarmee de afzet van WISA behoorlijk remde, besloot WISA te fuseren met Simmonds Precision.

1988 Verkoop aan Koninklijke Sphinx

Het Nederlands management van Simmonds heeft een management buy out doorgevoerd en na een aantal jaren succesvol de onderneming verder te hebben uitgebouwd WISA verkocht aan Sphinx, dat met deze acquisitie de badkamermarkt een totaalconcept wilde bieden, zowel met keramiek als sanitaire kunststofproducten.

1999 Verkoop aan het Australische GWA

Sphinx verkocht WISA aan het beursgenoteerde GWA en werd kort daarna zelf overgenomen door het Finse Sanitec.

2010 WISA weer in Nederlandse handen

Het zittende management, bestaande uit Hans Uyt de Haag, Eduard de Kleine en Mark Grosfeld (sinds 2003 managing director), nam WISA over van GWA. Het was alsof het bedrijf thuis kwam.

2015

AL 150 JAAR ‘MADE IN HOLLAND’

WISA is oer-Hollands en daar zijn we trots op. Na meer dan 100 jaar is de productielocatie nog steeds in Arnhem gevestigd. Door continu te investeren in lokale kennis, productiemiddelen, matrijzen en efficiënte productieprocessen zijn we er in geslaagd om in Nederland concurrerend te kunnen produceren voor klanten wereldwijd. Het spreekt voor zich dat WISA veel waarde hecht aan het behouden van de werkgelegenheid in Nederland.

2016

Onderdeel van de Fluidmaster familie

Nadat WISA in 2010 middels een management buy out in handen kwam van het zittende management heeft het bedrijf een forse groei doorgemaakt, in haar thuismarkt maar ook daar buiten. WISA heeft de afgelopen jaren haar positie als fabrikant van kwalitatief hoogwaardige en innovatieve toiletsystemen en aanverwante artikelen verder weten te verstevigen. Om ook de volgende stap te kunnen zetten was schaalvergroting essentieel.

Met de overname door Fluidmaster, ’s werelds grootste fabrikant van onderdelen en accessoires voor toiletreservoirs, wordt verwacht een substantiële synergie te creëren met verdere verbetering van onze service en waarde voor onze klanten in Nederland , Europa en de rest van de wereld.